Jan Melse die enkele leden van de vereniging PC ondersteuning geeft op de dinsdagochtend in onze accommodatie, heeft zijn ervaringen als kind tijdens de Tweede Wereldoorlog ooit eens aan het papier toevertrouwd, hetgeen eens door de krant is gepubliceerd.
Voor de oudere Vlissinger of Souburger wellicht een stuk herkenning. Hieronder het stuk van de hand van Jan Melse, genaamd "Mijn Oorlog".

10 mei 1940  s’ morgens half vier.

Ik word wakker van een mij onbekend aanhoudend gebrom. Buiten hoorde ik stemmen , ik ga mijn bed uit kijk door een spleet van de gordijnen ook naar buiten. Daar zie ik mijn vader en enkele buurtbewoners staan praten, en naar boven kijken. Toen ik ook naar boven keek zag ik hele zwermen vliegtuigen met voor mij op dat ogenblik vreemde kruizen dat bleken later hakenkruizen te zijn. Ik wil hier meer van weten kleed mijzelf aan en ga ook naar beneden, op mijn vraag wat is er gaande kreeg ik het antwoord: de oorlog is uitgebroken. Oorlog wat is dat , ik was toen 9 jaar en wist nergens iets van. Er was nooit over gesproken, althans niet waar wij bij waren, ik had namelijk nog een zusje van 7 jaar. Laat staan dat ik toen al wist wie Hitler was. 

Iedereen ging maar weer naar binnen , probeerde het leven weer zijn gewone gangetje te laten gaan. Op school gekomen werd de meester overspoeld met vragen, toen pas bleek dat er heel veel leerlingen waren die nog helemaal nergens van wisten, als kind mocht je niet teveel weten, dat bleek dus die morgen wel. Wij werden toen heel voorzichtig op de hoogte gebracht van wat er die dag gaande was. Maar de meesters durfde ons niet teveel te vertellen, hij zou anders de ouders tegen zich in het geweer jagen.

Na enkele dagen was ons mooie Nederland in Duitse handen, toen begon de ellende pas.

Alle scholen werden door de bezetter gevorderd .Als kind was dat geen probleem, lekker vrij van school. Daar dachten onze ouders natuurlijk anders over, hopelijk komt er hier een oplossing voor.

Die oplossing kwam, in de Kanaalstraat in Souburg stond een lege winkel van rookartikelen.

Hier werden enkele schoolbanken in geplaatst, gelukkig er was weer school, maar er was nog een probleem de gehele school kon hier niet worden onderbracht, wat nu. De volgende oplossing werd gevonden, halve dagen naar school zodat iedere leerling toch nog onderwijs kreeg. Heel vaak werden 2 verschillende klassen samengevoegd, wat natuurlijk niet bevorderlijk was voor beide klassen. Er werden veel leerlingen in deze beperkte ruimte geplaatst, toen was er nog geen sprake van zoveel leerlingen per klas, nee het motto was zoveel mogelijk in één klas.

Inkwartiering.

Vlissingen was in die oorlog een strategisch belangrijke plaats in verband met de binnen- en buitenhavens en olietanks en niet te vergeten het vliegveld. (Waar nu Westerzicht gebouwd is). En natuurlijk niet te vergeten de PZEM-centrale, de krachtbron van Walcheren.

Er kwamen dan ook steeds meer Duitsers naar Walcheren, hiervoor moest ook weer onderkomen gezocht worden, die kwam er snel, er werden bij verschillende particulieren kamers gevorderd. Wij woonden toen in de Middelburgsestraat Nr 10.

Ons huis bestond uit een achterkamer, een alkoof en een voorkamer, deze voorkamer werd dus gevorderd , daar kwamen 3 stapelbedden te staan , zodat er voor 6 Duitsers plaats was. Dit waren hoofdzakelijk onderofficieren, de soldaten woonden in de scholen. Onder deze Duitsers waren er natuurlijk ook vaders, zo kwam ik gemakkelijk in contact met deze Duitsers. Dat legde geen windeieren ik kreeg geregeld Duitse kuch , een zurig hard brood, tot op heden lust ik het nog steeds.  Dit was een welkome aanvulling op de voedselbonnen die elk huishouden elke maand kreeg. Er was weinig keuze , maar er was eten, wat zeker belangrijk was. In die tijd sprak ik vloeiend Duits, als jonge jongen neem dit heel snel over, kwam later goed van pas. Onder deze mannen was een Poolse onderofficier, was wat wij noemen dienstplichtig, dus balen van het leger. Deze kwam zonder dat zijn maatjes het wisten geregeld bij ons in de achterkamer buurten, bracht af en toe ook echte koffie mee.

Lodewijk, zo heette hij kwam luisteren naar radio Oranje de stem van strijdend Nederland. Deze radio had al lang ingeleverd moeten worden aan de Duitsers, mijn vader had een veiling plekje gemaakt om de radio toch zelf te houden. De radio-uitzending begon altijd met 4 klopjes 3x boem en de 4 de booeem. Omdat ik Duits sprak, kon ik het vertalen voor Lodewijk.

Met positieve berichten klaarde hij helemaal op, straks lekker weer naar huis, naar vrouw en 2 zonen. Op een avond kwam Lodewijk in een mineur stemming om de koffie, hij moest namelijk naar het Oostfront. Hij was de enigste van de groep, hij zei zelf de buitenlandse soldaten moeten eerst, dan pas de echte Duitsers. Enige tijd later kwam één van zijn collega’s ons vertellen dat Lodewijk was gesneuveld. Toen realiseerden wij ons pas dat ze wel degelijk wisten dat hij bij ons geregeld op bezoek kwam, of dat de reden was dat hij moest vetrekken? We zijn er nooit achter gekomen.

De kleine smokkelaar.

Mijn vader had van 2 ouderwetse kinderwagenwielen voor mij een trekkar gemaakt. Deze kar heeft een belangrijke rol gespeeld in onze voedselvoorziening. Mijn vader was gemeentewerkman en was dagelijks op pad met paard en wagen. Dit paard, Mol, was zijn naam hij was namelijk helemaal zwart, was gestald op een boerderij van de Familie Jasperse in de Visodeweg, en op een boerderij staan natuurlijk koeien, en heden ten dage is het nog steeds van toepassing: voor wat hoort wat.

Op een boerderij kan altijd een extra hand gebruikt worden, mijn vader stak dan ook geregeld een helpende hand toe. Als tegenprestatie kregen mijn ouders om de 2 dagen 2 liter verse koeienmelk.

Hoe moesten die veilig thuis komen, nou ik werd er met mijn kar op afgestuurd om deze flessen bij de boer op te halen. Overal waren er schildwachten maar een spelende jongen met een kar trok geen argwaan, dus de flessen kwamen veilig thuis. Deze melk en de eerder genoemde Duitse kuch vormde voor ons een broodpap maaltijd, toen heb ik voor mijn verder leven broodpap gegeten.  

Op een dag was ik weer op weg naar huis toen de geallieerden de havens van Vlissingen bombardeerden, ik ben toen uit angst bij het eerste beste huis met kar en al in de gang gaan staan. Toen nog niet wetende dat ik 47 jaar later een huis kocht naast die vluchtwoning.

Schuilkelder.

Daar wij voor een vliegtuig heel dicht bij Vlissingen woonden, was het raadzaam een veilige schuilplaats te maken, in de moestuin werd een groot gat gegraven, met aan beide zijden een zitplaats voor ons gezin. Het dak werd gemaakt van deuren met daar bovenop de uitgegraven grond. Ziezo wij hadden een schuilkelder, zoals ze dat noemden, achteraf kon je alleen maar levend begraven worden als er in de tuin een granaat of bom was gevallen. Wij hebben hiervan nooit geen gebruik van behoeven te maken, later liep deze kelder helemaal onder water.

Naast deze schuilplaats een nieuw groot gat , daarin verstopte mijn vader zijn fiets, hij zei ik heb liever dat hij helemaal verroest als dat er een Duitser op gaat rijden, dus mooi niet. Niet lang daarna heeft mijn vader zijn fiets weer opgegraven, omdat hij belangrijk was voor de gemeente, kreeg hij een speciaal bewijs dat zijn fiets niet gevorderd mocht worden. Maar wat nu, de banden waren intussen niks meer waard, toen van oude autobanden repen gesneden en die rond de vellingen geplaatst met ijzerdraad, niet comfortabel maar wel berijdbaar. Overigens een fietsbel was niet nodig, het was een rammelkar geworden.

Bombardementen op Berlijn.

In de jaren ‘44 en ‘45 was er elke avond rond 11 uur veel vliegverkeer richting Berlijn, deze geallieerde vliegtuigen vlogen over Vlissingen naar hun doel. Dit gebeurde weken aan een stuk, angst kenden we toen niet meer we raakten er aan gewend want wisten wat er gebeurde.

Alleen leefden we wel mee met de piloten want op Vrijburg stond een vierloops kanon dat in één keer 4 granaten de lucht in schoot, af en toe jammerlijk met succes. Nadat de rust was weergekeerd, sliepen we allemaal gewoon in of waren niet wakker geweest. s, Morgens om 4 uur hetzelfde geronk, de vliegtuigen kwamen dan leeg terug. Het afweergeschut probeerde weer doel te raken, wat soms gelukte en het vliegtuig brandend in de Westerschelde viel.

Mijn vader die de andere morgen het paard moest gaan halen vond onderweg een dode geallieerde piloot, deze man had waarschijnlijk ook kinderen , hij droeg rond zijn hals een mascotte namelijk een kinderschoentje. Dit verhaal is mij altijd bij gebleven.

Inundatie.

Onze bevrijders kwamen steeds dichterbij, wat hier allemaal vooraf was gegaan wist ik toen nog niet. Na de oorlog werden we wijzer door boeken, films en verhalen van mensen uit andere streken. Dagenlang was er kanongebulder . Het was te vergelijken met een onweersbui die op komt zetten. De bezetters hadden zich goed verschanst in heel veel bunkers verspreid over Walcheren. Daar werd abrupt een einde aan gemaakt door de bevrijders. Vanuit Zeeuws Vlaanderen werden verschillende bunkers beschoten ook werd de spoorlijn tussen Vlissingen en Middelburg beschoten alle granaten die fluitend aankwamen troffen niet altijd de juiste doelen zo zijn veel huizen zeker langs de spoorlijn vernietigd. Na de ontploffing was te zien aan de rookpluimen en het stof waar de granaat was ingeslagen.  Zaterdagmiddag 7 oktober 1944 kwam de ommekeer. We zagen vanuit ons huis hele zwermen bommenwerpers over de Westerschelde vliegen, ze vlogen in een rondje en lieten telkens weer bommen vallen, later werd ons duidelijk dat de zeedijk bij Ritthem was gebombardeerd.

In Vlissingen hangen enkele camera's waarmee u "live" kunt meekijken. Even kijken hoe het op de Boulevard is?  Even een blik op de jachthaven en een blik op de monding van de Schelde? Geen probleem. Via onderstaande knop komt u op een internetpagina en als u daar klikt op "camera's" kunt u kiezen uit 4 interessante camera's met zicht op: het Zeegat -de Westerschelde - de Rede en de jachthaven. Het zijn geen opgenomen beelden, het is het hier en nu !!